Kanaal Sociaal: mantelzorg in beeld gebracht

Er zijn meer dan vijf miljoen mantelzorgers in Nederland, en dat aantal groeit gestaag. Hoe ziet hun dagelijks leven eruit? Hoe ervaren zij het zorgen voor een naaste en waar lopen ze tegenaan? In de zesdelige documentaireserie Kanaal Sociaal worden zes mantelzorgers uit Deventer een jaar lang gevolgd. 

In de eerste aflevering wordt duidelijk dat veel mantelzorgers worstelen met de vraag of zij hun eigen leven ooit nog terugkrijgen. De zorg bezwijkt onder de grote druk, en alles wat afgeschaald wordt komt op de schouders van de mantelzorgers. De 49.000 openstaande vacatures in de zorg zullen er over een paar jaar 140.000 zijn. De nu al grote druk zal dus alleen maar groter worden. Vroeg of laat krijgt iedereen te maken met het tekort aan zorg. Huisarts Kees Pricker kaart aan dat mensen overspannen kunnen raken door mantelzorg. Die spanning vertaalt zich ook in fysieke problemen. Mantelzorgers die na hun werk thuiskomen kunnen niet herstellen, omdat ze alleen maar bezig zijn met zorg. Een burn-out ligt op de loer. 

Nederland lijkt van een verzorgingsstaat in een participatiemaatschappij te veranderen, waarin we het met elkaar moeten zien te redden. Dit kan ten koste gaan van ons werk, gezinsleven en onszelf. Tegelijkertijd was het tijdens de verzorgingsstaat al zo dat 1 op de 3 mensen in Nederland mantelzorg verleende. Uit onderzoek van 2020 is dan ook gebleken dat mensen sinds de participatiesamenleving niet nog meer voor elkaar zijn gaan zorgen, omdat ze dit al deden. Het grote verschil met een verzorgingsstaat is dat mensen nu minder snel bij de overheid aankloppen. 

“Familie en vrienden deden veel, maar het ging niet meer zonder hulp.”

Naarmate de serie vordert krijgt de kijker ook een beeld van het huidige zorglandschap, waar het niet altijd eenvoudig is om gepaste ondersteuning te regelen. Ook weten veel mantelzorgers niet hoe ze relevante informatie moeten vinden. Vandaar de oprichting van het lokale radioprogramma Kanaal Sociaal, waaraan de serie haar naam ontleent. Dit laat het belang van goede informatievoorziening duidelijk zien. Mantelzorgers moeten niet alleen worden ondersteund, maar ook geïnformeerd. 

Dat mantelzorger zijn niet makkelijk is, weet ook Floris Vervat van Senior Service: “Jaren geleden kwamen mijn eigen opa en oma in de situatie dat ze graag thuis wilden blijven wonen. Familie en vrienden deden veel, maar het ging niet meer zonder hulp. In veel gevallen komt de zorg terecht op de schouders van de mantelzorger: een partner, kind of buur. Met ruim 25 jaar ervaring weten we als geen ander hoe fijn het is om de zorg voor een naaste te combineren met wat extra hulp in de familie. Een vaste thuishulp voor ondersteuning in en om het huis, maar ook gewoon voor een gezellige middag buiten de deur. Dit geeft de mantelzorger de kans om naast mantelzorger, ook gewoon naaste te zijn. Wij willen laten zien dat mantelzorgondersteuning heel gewoon is.”

Kanaal Sociaal is te zien op NPO2 en NPO Start.